Jednom prilikom studenti su pitali Naleta: „Profesore šta je za vas sreća?“, a on je odgovorio: „Znate, šetao sam sa mojojm kćerkom Tanjom (5 godina) Obalom uz Miljacku, bilo je hladno, meni su ruke bile ledene. Držeći me za ruku, svojim dahom je nastojala da je ugrije. Eto, to je za mene sreća.“
Tatjana Neidhardt
Monografija “Juraj Neidhardt – Arhitekt, urbanist, planer, teoretičar, edukator i publicist” je nastala na inicijativu akademika Zlatka Ugljena arhitekte i nekad studenta profesora Juraja Neidhardta, a u izdanju Akademije nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, u 2019. godini.
Monografija sadrži studije o arhitektonskom, teorijskom i nastavničkom radu Juraja Neidhardta. U prvoj studiji predstavljen je period Neidhardtovog života i rada, od rođenja, školovanje , studij arhitekture te praksa kod poznatih evropskih arhitekata i njegov profesionalni rad u Zagrebu do 1938. godine. Autor ove studije je dr Tomislav Premerl, arhitekt i historičar arhitekture.
Drugi dio monografije obuhvata period života i rada Juraja Neidhardta od dolaska u Sarajevo 1938. godine pa do smrti 1979. godine. To je period intenzivnog projketovanja i građenja radničkih kuća i naselja i utjecaj stare bosnake arhitekture na nova moderna zdanja. Slijedili su projketi javnih zgrada, škola, fakulteta, republičkih organa Bosne i Hercegovine i urbanističkih planova. Autor teksta ovog perioda rada Juraja Neidhardta je dr. Ibrahim Krzović, prof. emeritus, historičar umjetnosti.
U monografiji su i faksimili korespondencije Juraja Ndeidhardta i Le Corbusiera, popis objavljenih pisanih radova Juraja Neidhardta, popis radova o djelu Neidhardta, hronološki popis njegovih projekara i realiziranih objekata, te biografija.
dr. Ibrahim Krzovic, profesor emeritus
dr. Ibrahim Krzovic, profesor emeritus
prof.dr. Fehim Hadžimuhamedović
Plakat projketa
Pozivnica
Flyer o monografiji
Radničkom kućom bavili su se i evropski arhitekti, ali je Neidhardt u svojim radničkim kućama spojio evropska iskustva sa vlastitim istraživanjima autohtone bosanske kuće, te stvara ambijentalnu arhitekturu, ne doslovnog kopiranja, nego kontinuiteta prostornih zatečenih kvaliteta i poruka tradicije? Neidhardtova radnička kuća nije iznikla sama od sebe, za sva ta područja radio je tzv. Direktivne ili regulacione planove za naselja koja su obuhvatala i kuće za samce, kantine, biblioteke, škole i sportske terene sa urednim pristupima i riješenim saobraćajnicama. Za razliku od prethodnih baraka, nastojao je da život bude humaniji i dostojansveniji.
Eksplozija stanovništva nas primorava da gradimo u visinu, bez obzira da li to hoćemo ili nećemo. Ako je to postala racionalna nužnost, neminovnost savremene civilizacije, onda barem da se potrudimo i da potražimo način kako da tu strukturu vertikalnog grada ( to ogledalo suvremenog života) oplemenimo, pripitomimo i humaniziramo, kako bi što više prilagodili brdskom ambijentu i mentalitetu našeg čovjeka. Iz teksta Kocka do Kocke, 1975.
Jednom prilikom studenti su pitali Naleta: „Profesore šta je za vas sreća?“, a on je odgovorio: „Znate, šetao sam sa mojojm kćerkom Tanjom (5 godina) Obalom uz Miljacku, bilo je hladno, meni su ruke bile ledene. Držeći me za ruku, svojim dahom je nastojala da je ugrije. Eto, to je za mene sreća.“
Živeći i radeći u pariškom miljeu poznatih umjetnika i arhitekata, 30tih godina 20. vijeka prihvatio je duh moderne arhitekture, ali nikad nije dozvolio da svoju individualnost podredi bilo kome. Kada je zbog ekonomske krize ostao bez posla kod Le Corbusiera rekao je: „biću gladan, ali neću da radim po diktatu nekog konzervativnog investitora.“
(Sarajevo, 23.09.1935.). Studirao je na Višoj pedagoškoj akademiji u Sarajevu, grupa za likovno vaspitanje i tehničko obrazovanje, i diplomirao 1957.godine. Studirao je i na Filozofskom fakultetu u Beogradu, Odsjek za historiju umjetnosti. Diplomirao je 1965.godine. Na istom fakultetu završio je i postdiplomski studij i odbranio magistarski rad pod nazivom: Kreševo, razvoj varoši i arhitektonski objekti 1974. godine. Takođe, na Filozofskom fakultetu u Beogradu je odbranio doktorsku tezu pod naslovom: Secesija u arhitekturi Bosne i Hercegovine 1987. godine.
Radio je kao nastavnik Likovnog vaspitanja i Historije umjetnosti na osnovnim i srednjim školama u Visokom, a od 1969. kao kustos u Umjetničkoj galeriji Bosne i Hercegovine. Bavio se likovnom kritikom i esejistikom, galerijskom praksom, valorizacijom kulturnog, posebno arhitektonskog naslijeđa, savremene arhitekture i likovnog straralaštva. Osim brojnih tematskih izložbi, pripremio je i postavio nekoliko monografskih i retrospektivnih izložbi bosanskohercegovačkih umjetnika: Ismeta Mujezonovića, Hakije Kulenovića, Emira Dragulja, Memnune Vile, i Zlatka Ugljena koje su bile popraćene katalozima ili monografijom. U stručnom timu Umjetničke galerije BiH radio je na istraživačkom projektu Umjetnost Bosne i Hercegovine 1894-1984. I-V, 1974-1984., područje crteža i grafike. Na dva velika projekta Muzeja savremene umetnosti u Beogradu (Jugoslovenska grafika 1900-1950. i Jugoslovenska grafika 1950-1980., koji kao i prethodni obuhvataju i izbor autora i djela, izložbe te studijske tekstove i dokumentaciju) je autor dijela o grafici Bosne i Hercegovine 1900-1950. i 1950-1980. Pripremio je i postavio i nekoliko izložbi savremene bosanskohercegovačke grafike u inostranstvu (Pariz, Dortmund, Berlin, New York, Chicago, Kairo). Bavio se i arhitekturom austrougarskog perioda u Bosni i Hercegovini (izložba i katalog Arhitektura Bosne i Hercegovine 1878-1918, Umjetnička galerija BiH, Sarajevo 1986.).
U zvanju docenta za predmet Historija umjetnosti na Arhitektonskom fakultetu izabran je 1980. godine, a za redovnog profesora predmeta Historija umjetnosti XX stoljeća, potom i za predmete Historija umjetnosti I, II i III na Akademiji likovnih umjetnosti izabran je 1990. godine. Historiju umjetnosti (opšti pregled) predavao je i na Akademiji scenskih umjetnosti, Muzičkoj akademiji, Filozofskom fakultetu, Odsjek za historiju a Historiju islamske umjetnosti na Fakultetu islamskih nauka. Akademske 2002/2003. osnovao je Katedru za historiju umjetnosti pri Odsjeku za historiju Filozofskog fakulteta Univerziteta u Sarajevu.
Autorske knjige:
– Ismet Mujezinović, Galerija portreta, Tuzla 1985., str.303;
– Arhitektura Bosne i Hercegovine 1878.-1918., Sarajevo, 1986.;
– Eduard Loidolt Akvareli iz Bosne i Hercegovine (Aquarelles from Bosnia and Herzegovina 1880-1882), Bošnjački institut, Zűrich 1999., str.221;
– Ismet Rizvić-Akvareli, Svjetlost Sarajevo 2004., str.384;
– Arhitektura secesije u Bosni i Hercegovini, Sarajevo Publishing, Kulturno naslijeđe, Sarajevo 2004., str. 245.;
– Elaborat o restauraciji i zaštiti arhitektonske plastike i slikarstva Sarajevske vijećnice, 2007.;
– Husejn Dropić- arhitekt, (monografija), Galerija portreta, Tuzla, 2012.;
-Kreševo, razvoj varoši i arhitektonski objekti, ALU, Sarajevo / Općina Kreševo, 2014.;
– Juraj Neidhardt, monografija u koautorstvu sa dr. Tomislavom Premerlom, izdanje Akademija nauka i umjetnosti BiH, 2019.;
– Stari ljetnikovci – kule i čardaci, El Kalem i Institut za islamsku tradiciju Bošnjaka, Sarajevo, 2019.
Član komisije za konzervaciju, restauraciju i revitalizaciju nekoliko značajnih spomenika arhitektonskog naslijeđa:
1. Palazzo Ca’ d’ Oro, Venezia, 1972/73.
2. Crkva u Aranđelovu, Lastava, Trebinje
3. Crkva manastira Lomnica, Šekovići,
4. Aladža džamija, Foča, 1963.
5. Gazi Husrev-begove džamije, u dva navrata, prije agresije i poslije
6. Džamije Muslihudina Čekrekčije u Sarajevu
7. Elaborat o restauraciji i zaštiti arhitektonske plastike i slikarstva Sarajevske vijećnice, 2007
8. Turali-begove džamije u Tuzli,
9. Kuršumli džamije u Maglaju
10. Ferhadije džamije u Sarajevu
11. Hotel „Visoko“, arh. Zlatka Ugljena
12. Bijele tabije u Sarajevu, proj. Arh. Zlatka Ugljena
13. Memorijalni kompleks Potočari, Srebrenica
Literatura: Dž.Čelić, Slijed evropskih ritmova, „Odjek“, Sarajevo, XI, 6,15-31.III 1987,14; M. Pozzeto, Quarantanni per chiudere la Subima Porta – „Misione“ a Sarajevo, „Il Piccolo“, Trieste, 17.III 1987, 6; S. Levi, Iz praha povijesti, „Oslobođenje“, Sarajevo, 11.III 1987.8.
Fehim Hadžimuhamedović, redovni profesor (dr. arh., mr. savr. arh./urb., dipl. inž. arh.) Univerziteta u Sarajevu – predaje na Akademiji likovnih umjetnosti, kolegij Razvoj oblikovanja (u kontinuitetu od 27 godina), na Filozofskom fakultetu – katedra za Historiju umjetnosti kolegij Osnove arhitekture i Moderna arhitektura i dizajn; na Arhitektonskom fakultetu je predavao kolegij Urbanizam III (oblast urbanih transformacija, 1995-2003). Na International University of Sarajevo je od 2008-2020. godine predavao kolegije iz oblasti arhitekture i vizualnih komunikacija (Introduction into Visual Communication Design, Theory and History of Visual Communication Design, Fields of Design, Vision and Visual Meaning, Contemporary Architectural Theory, New Design within Old Settings, Infill Design, Architectural Design Studio V) a učestvovao je u nastavi i drugih univerziteta.
Objavio je 85 pisanih radova, uključujući četiri knjige – Tekst o arhitekturi (2001), METAFIZIKA KUĆE: Elementi Neba, vazduha i zemlje kao percepcijsko naslijeđe vizualnih formi (2008), TEKST O SLICI: Umjetnost kao kultura u nastajanju (2008), TEKST O SLICI: Transcendencija kao bit umjetnosti (2020). Piše eseje i kritičke osvrte o savremenoj umjetnosti, arhitekturi i dizajnu. Autor je projekata iz oblasti arhitekture, urbanog, grafičkog dizajna, dizjan enterijera (128 projekata i više od 60 realizacija). Povezuje vlastite teorijeske postavke sa vlastitim projektima i realizacijama. Osobena polja njegovog interesa su fenomenologija slike u umjetnosti, arhitekturi i dizajnu.
